Η ανδρική Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναυπάκτου θεμελιώθηκε το 1977, στην περιοχή Σκάλα του Δήμου Ναυπάκτου. Ιδρυτής, ευεργέτης και πρώτος Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής υπήρξε ο Αρχιμανδρίτης Σπυρίδων Λογοθέτης. Οι διαδικασίες ίδρυσης και ανέργεσης της μονής έγιναν επί Μητροπολίτη Ναυπάκτου Δαμασκηνού Κοτζιά, ο οποίος είχε ως πρωταρχικό του στόχο την ιεραποστολική προσπάθεια μεταξύ των νέων της περιοχής.
Όπως αναφέρει στο Συναξάρι Ο όσιος Νικόδημος, στη Μονή του Δοχειαρίου, στο δεξί μέρος της Τραπέζης του Μοναστηρίου, βρισκόταν μια παλαιά εικόνα της Παναγίας. Οι πατέρες της Μονής αναφέρουν ότι είχε αγιογραφηθεί από την εποχή του κτήτορος της Μονής Νεοφύτου, τον 11ο αιώνα.
Ανηφορίζοντας στην όμορφη Δωρίδα και στα λοίσθια σχεδόν του Νομού Φωκίδος, σε μια όμορφη πλαγιά λίγο πριν το χωριό Τρίκορφο, χτίζουμε το Μοναστήρι μας που τιμάται επ’ ονόματι των Αγίων Νεκταρίου και Φανουρίου.
Πρωτοεγκατασταθήκαμε εδώ στο Τρίκορφο, το Σεπτέμβριο του 1991, ξεκινώντας τον πνευματικό μας αγώνα για την σωτηρία των ψυχών μας αλλά και τον παράλληλο αγώνα να φτιάξουμε ένα μοναστήρι, έναν ακόμα πρόμαχο της Ορθοδοξίας μία ακόμα πνευματική έπαλξη.
Η ανέγερση της Μονής άρχισε από το μηδέν, όταν οι πρώτες μοναχές ξεκινήσαμε εδώ στο άγριο αρχικά και αφιλόξενο τόπο, ο οποίος όμως με την βοήθεια του Θεού και των Αγίων μας, μεταμορφώνεται σ’ ένα μικρό παράδεισο.
Για την ίδρυση της Μονής, που τοποθετείται πιθανότατα στον 11ο αιώνα, δεν έχουν ανευρεθεί εμπεριστατωμένα ιστορικά στοιχεία. Η αρχική Μονή του Αγίου Ιωάννου είχε χτιστεί 500 περίπου μέτρα βορειοανατολικά του χωριού Σκάλα, στη θέση «παλιομονάστηρο», όπου και σήμερα ακόμη διατηρούνται ερείπια Ναού.
Η εικόνα του Αγίου μετά την καταστροφή του πρώτου Μοναστηριού βρέθηκε με θαυματουργικό τρόπο στην απέναντι πλαγιά. Οι βοσκοί της περιοχής παρακινημένοι από τὸ έντονο φώς πού την περιέλαμπε μέσα στη νύχτα, ανακάλυψαν το ιερό κειμήλιο μέσα σε σπήλαιο, στη θέση «στεφάνια», κοντά στη σημερινή Μονή. Τότε σύσσωμος ο κλήρος και ο λαός αποφάσισαν να οικοδομήσουν Μοναστήρι πρός τιμήν του Αγίου. Επέλεξαν την τοποθεσία «καλογερικό αλώνι», βορειοδυτικά της Μονής, φαίνεται ωστόσο ότι άλλο ήταν το θέλημα του Τιμίου Προδρόμου, αφού τα οἰκοδομικά υλικά μεταφέρονταν τη νύχτα πιο χαμηλά, στη θέση πού βρίσκεται σήμερα η Μονή.
Είναι ίσως πολύ νωρίς για να γραφτεί το ιστορικό της Μονής μας που αριθμεί μόλις λίγα χρόνια παρουσίας στο Τρίκορφο Δωρίδος. Όμως η πίεση η δική σας, των εκατοντάδων προσκυνητών που κατακλύζουν καθημερινά το μοναστήρι μας, μας οδήγησε σ’ αυτό το παράτολμο βήμα.
Όπως για κάθε μοναστήρι υπήρξε ένας Κτήτωρ, ο εμπνευστής, ο οραματιστής, η ψυχή της Μονής, που αφού το ονειρεύτηκε μετά έκανε το όνειρο πραγματικότητα, έτσι και για την δική μας Μονή εμπνευστής και ακούραστος καθοδηγητής είναι ο Γέροντας μας Αρχιμ. Νεκτάριος Μουλατσιώτης. Είναι λοιπόν αδύνατη η αναφορά μας στο ιστορικό της Μονής χωρίς να αναφερθούμε, μακριά από ταπεινολογίες και με το χέρι στην καρδιά, στο πρόσωπο του κτήτορός της πατρός Νεκταρίου.
Θα γυρίσουμε λοιπόν τον χρόνο πίσω στο 1975, για να παρακολουθήσουμε μια σειρά από γεγονότα που σαν πρωταγωνιστή έχουν τον Γέροντά μας, πατέρα Νεκτάριο, για να φθάσουμε τελικά εδώ στο Τρίκορφο Δωρίδος, στην πασίγνωστη πια -χωρίς περιαυτολογίες- Ιερά Μονή των Αγίων Αυγουστίνου και Σεραφείμ του Σαρώφ.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Βαρνάκοβας, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, είναι ένα από τα ιστορικότερα μοναστήρια της Ελλάδας. Ιδρύθηκε κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο, το έτος 1077, από τον Όσιο Αρσένιο τον Βαρνακοβίτη και γρήγορα ανεδείχθη σε θρησκευτικό κέντρο μεγάλης ακτινοβολίας, θέση που διατηρεί μέχρι και σήμερα, αποκαλούμενη «η Αγία Λαύρα της Ρούμελης». Το χαρακτηριστικό της όνομα «Βαρνάκοβα» πιθανώς προέρχεται από παλαιότερο σλαβικό τοπωνύμιο. Η Μονή βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του νομού Φωκίδας, στον πρώην Δήμο Ευπαλίου, 25 περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Ναυπάκτου, στον παλαιό δρόμο του Λιδωρικίου. Είναι κτισμένη πάνω σε έναν μικρό λόφο στις παρυφές των Βαρδουσίων Ορέων και σε υψόμετρο 750 περίπου μέτρων, μέσα σε πυκνό δάσος από δρυς και αγριοκαστανιές, με πλουσιότατη θέα προς την ορεινή Ναυπακτία, τη Δωρίδα, το Όρος Γκιώνα και τον ποταμό Μόρνο.